Tam Zamanı; Dut

Enine, boyuna göğeren ağacıyla dut, on metreyi geçen boyu bir o kadarda eniyle bu toprakların heybetli ağaçlarından biridir. Gölgesinde oturmaya başladıysanız vakit artık baharla yaz arasıdır. Ne de çok beklenir ve sevilir değil mi? Ağacının altına bir masa koydunuz ve elinizin değdiği yerlerde olgun dutlar vardıysa söze gerek yok galiba, bizim ki sadece birazcık dutlu bir sohbet olacak.

'Sabırla yaprağı atlas olan meyve' derler duta. İpek böceğiyle olan ilişkisidir ona bu şanı yakıştıran. İnsanoğlu bu ağacı tanıdı tanıyalı ipeğin kozasını atlas eylerken pekmezini de pişirmeyi keşfetmiş. 10'uncu yüzyıldan bu yana dutu ve ağacını tanıyoruz tanımasına ama ipekçilik bir elli yıl önce çekip gitmiş bu topraklardan; Uzakdoğu'dan gelenleri daha bir sever olmuşuz. Neyse bunları bir yana bırakıp meyvesini konuşalım sizlerle.

Hakkında çok yazılmış, çizilmiş efsanelere konu olmuş dut. En dramatik olan karadutun başına gelenler. Yunan mitolojisine göre sevgilisi Thisbe'nin öldüğünü zanneden yakışıklı Pyramus, beyaz dut ağacının altında üzüntüsünden kılıcını kalbine saplar. Akan kanları ağacın köklerine kadar iner. Ve beyaz dut, karadut olur.

Yine antik Yunanda bilgelik tanrıçası Athena'ya hediye edilen dut ağacının, hayat verme gücü olduğuna inanılırmış.

Karadutun anavatanı Orta Asya, beyazının ise Çin. İpek ticareti ile dünyanın dört bir yanına dağılmış bu güzel meyve. Dolayısıyla günümüzde ağacına her yerde rastlamak mümkün. Ülkemizde üretilen dutun yüzde 70'i pekmez yapımında kullanılıyor. Tamamen doğal yöntemlerle üretilen pekmezin kan yapıcı özelliği biliniyor. Dutun bal kıvamında oluncaya kadar pişirilmesiyle hazırlanın sızması da şahane bir ürün.

Kalorisi az, diğer kırmızı meyvelere kıyasla daha az şeker içeren dut aynı zamanda antioksidan yüklü. Sindirim sistemine yarıyor, kolesterolü düşürüyor, dolaşımı hızlandırıyor, bağışıklık sistemini güçlendiriyor. Kanser, kalp ve şeker hastalıklarını önlemede etkili. Demir, kalsiyum, A, E, K, C vitamini ve lif içeriyor.

Bu meyveyi mevsiminde taze taze yemek en güzeli. Mevsiminde reçel, şurup yapabilir, kurutup dutsuz aylarda keyifle yiyebilirsiniz. Kuru dut diğer kuru meyvelere kıyasla daha az şeker içerdiği için gayet sağlıklı bir atıştırmalık. Kuru dutu salatalarda, pilavlarda ve tatlılarda kullanabileceğiniz gibi kahvaltıda granola'ya ekleyebilirsiniz.

Dut perilerini kızdırmamak, ipek böceğini küstürmemek için dut ağaçlarını kesmeyelim; gördüğümüz her yere bir dut fidesi dikelim. Gölgesi şahane bu ağaç en güzel bahar-yaz keyfimizin yaşandığı yer olsun diye…