Sağlığımız için hangi baharatlardan yararlanmalıyız?

Yüzyıllardır hem lezzet katmak hem de çeşitli hastalıklara karşı koruma sağlamak amacıyla kullanılan baharatlar, içerdiği besin öğeleri ve antioksidan özellikleri sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirir ve sindirimi destekler. Doğanın sunduğu bu renkli ve aromatik bitkiler, hem gastronomik deneyimlerin zenginleşmesine katkıda bulunur hem de sağlıklı bir yaşam için önemli bir rol oynar. Baharatların mutfaktaki yeri, sadece tat ve aroma ile sınırlı kalmayıp zamanla beslenme alışkanlıklarımızın da önemli bir parçası haline gelmiştir:

TOZ KIRMIZIBİBER
Toz kırmızıbiberin içinde bulunan 'capsaicin' maddesi metabolizmayı hızlandırır ve yağ yakımına destek olur. Ayrıca kırmızıbiberin boşaltım sistemine iyi geldiği ve bağırsak hareketlerini de artırarak kabızlığa karşı iyi bir çözüm olabileceği düşünülüyor ancak aktif hemoroid sorunu olanların dikkatli olmasında fayda var. Baharat tarafından sebze tarafına geçip unutmadan söyleyeyim; taze kırmızıbiberi salatalarınıza ekleyerek hem renkli bir görünüm elde edebilir hem de besin değerini artırabilirsiniz. Ayrıca kırmızıbiberi pişirerek de tüketmek harika bir seçenektir; ızgara yapabilir, fırında sebzelerle birlikte pişirebilir ya da zeytinyağıyla sotelerken yanına soğan ve sarımsak ekleyerek lezzetini zenginleştirebilirsiniz. Özellikle et yemekleriyle mükemmel bir uyum sağlar, yanında harika bir garnitür olur.

KARABİBER
Karabiber, vücudun antioksidan kapasitesini artırır ve bağışıklık sisteminizi güçlendirir. İçerdiği 'piperin' maddesi, hücrelerinizi serbest radikallerden korur. Grip ve soğuk algınlığı gibi hastalıklarda vücut direncini artırdığı biliniyor. Özellikle çorbaların içine bolca eklendiğinde vücutta rahatlama yapıyor. Boğaz ağrısında nane ile birlikte çay olarak içildiğinde boğazdaki lokal mikroplara tesir ediyor ve boğaz ağrısına gargara etkisi yapıyor. Ayrıca mideyi rahatlatarak sindirimi kolaylaştırıyor ve gaz problemlerini azaltıyor. Eğer yemeklerden sonra rahatsızlık hissediyorsanız, bolca karabiber içeren bir bitki çayı iyi bir çözüm olacaktır. Unutmayın; karabiberin içeriğindeki piperin maddesi kalsiyum ve selenium gibi bileşenlerin emilimini artırır. Bu nedenle salatalarınıza eklediğiniz zeytinyağı ile birlikte kullanmak karabiberin etkisini artıracaktır.

TARÇIN
Tarçın vücudun şeker ihtiyacını azaltır. Özellikle şeker hastalarında veya insülin direnci olanlarda meyvelerin üzerine bir tatlı kaşığı olarak eklendiğinde metabolizma üzerine olumlu etki yaparak şeker dengesinin korunmasını sağlar. Ağız kokusuna birebir olan karanfille birlikte kabuk tarçın kaynatılıp içildiğinde şeker isteğini köreltir. Karanfili sade olarak çiğnemekte ağız mukozasındaki yaraları iyileştirir ve ağız sağlığına katkıda bulunur.

ZENCEFİL
Zencefill çok güçlü bir anti-oksidandır. Yani hücrelerin içinde oluşan zararlı maddelerden vücudu korur. Bal ile karıştırılarak boğaz ağrılarına çok iyi gelir. Özellikle kış aylarında soğuk algınlığına karşı koruyucu bir etkisi vardır. Zencefil çayı, boğaz ağrısını hafifletir ve vücut ısısını artırarak terlemeye yardımcı olur, bu da hastalıklara karşı direncinizi artırır. Ağızda çıkan aftlara lokal olarak uygulanabilir. Mide bulantısını hafifletme konusunda oldukça etkilidir. Özellikle yolculuk sırasında yaşanan bulantılar, sabah bulantıları veya sindirim sorunları için doğal bir çözüm sunar. Gaz problemi ve hazımsızlığı sık yaşayanlara çay olarak içilmesi önerilir. 1 yemek kaşığı nane, 1 yemek kaşığı rezene ve birkaç parça zencefili demleyip yemeklerden sonra içebilirsiniz.

ZERDEÇAL
Zerdeçal, mutfaklarımızda sıkça yer alan, sarı rengiyle göz kamaştıran ve sağlık açısından pek çok fayda sunan bir baharattır. İçerdiği 'curcumin' maddesi, zerdeçalı bu kadar özel kılan bileşiktir. Zerdeçalın en bilinen faydalarından biri, güçlü anti-inflamatuar etkisidir. Yani eklem ağrılarını hafifletme ve iltihaplanmayı azaltma etkisi vardır. Özellikle artrit gibi rahatsızlıkları olanlar için oldukça faydalıdır. Ayrıca bağışıklık sistemini güçlendirme konusunda da etkilidir. Soğuk algınlığı ve grip gibi hastalıklara karşı koruyucu bir etki sunar. Bir fincan zerdeçallı süt (altın süt) içmek, bağışıklığınız için çok iyi bir tercih olacaktır. Zerdeçalın sindirim sağlığına da katkısı büyüktür. Mideyi rahatlatır, sindirimi kolaylaştırır ve hazımsızlık hissini azaltır. Yemeklerinize ve yoğurtlarınıza 1 çay kaşığı zerdeçal ekleyerek sağlığınıza katkıda bulunabilirsiniz.

KEKİK
Kekik, doğal bir antibiyotik olarak bilinir. Antimikrobiyal özellikleri sayesinde enfeksiyonlara karşı koruyucu etki gösterir. Öksürük ve soğuk algınlığı gibi solunum yolu hastalıklarına iyi gelir. Antiseptik özellikleri sayesinde, boğaz iltihaplarını hafifletir ve nefes almayı kolaylaştırır. Bu tür durumlarda kullanmak için kekik yağı oldukça etkilidir. Mide rahatsızlıkları, gaz ve şişkinlik gibi sindirim sorunlarını hafifletir. Aynı zamanda ruh halini iyileştiren ve stresi azaltan özelliklere de sahiptir. Öneğin; kekik çayı içmek, zihninizi rahatlatır ve stresinizi azaltıp gevşemenizi sağlar. Salatalarınıza veya et yemeklerinize çok yakışacak bir baharattır.

KİMYON
İlk olarak, sindirim sistemine olan katkılarıyla öne çıkar; mideyi rahatlatır, gaz ve şişkinlik sorunlarını azaltır. Eğer yemek sonrası rahatsızlık hissediyorsanız, kimyonlu bir çay veya yemeğiniz iyi bir çözüm olabilir. Ayrıca antioksidan özellikleri sayesinde soğuk algınlığı ve grip gibi hastalıklara karşı vücudunuzu koruma noktasında destekleyici bir etkisi vardır. Kimyon, kolesterol seviyelerini dengeleyere ve kan basıncını düzenleyerek kalp sağlığına da fayda sağlar. Kimyonu çorbalarda, salatalarda, sebze ve et yemeklerinde kullanarak bu faydalarından yararlanabilirsiniz.

NANE
Nane, ferahlatıcı etkisiyle sindirim sorunlarına iyi gelir. Mide bulantısı, gaz ve hazımsızlık gibi problemleri hafifletir. Stres ve gerginliği azaltmada etkilidir. Ferahlatıcı aroması sayesinde zihni açar ve gevşemenizi sağlar. Özellikle yoğun bir günün ardından ve hazımsızlık yaşanan nane çayı içmek harika bir rahatlama yöntemidir. Nanenin anti-inflamatuar özellikleri de vardır; bu sayede baş ağrısını hafifletme konusunda oldukça etkilidir. Ayrıca, taze nane yaprakları çiğnendiğinde ağız kokusunu önler ve nefesi tazeler.

YEMEKLERDE KULLANIN: Günlük yemeklerinize baharat ekleyerek hem lezzet katabilir hem de sağlık faydalarından yararlanabilirsiniz. Örneğin; zerdeçalı pirinç pilavınıza veya kekik ve kimyonu sebze yemeklerinize ekleyebilirsiniz.

ÇAY YAPIN: Birçok baharatı çay olarak tüketmek de sağlıklı bir seçenektir. Zencefil veya nane çayı; hem sıcak hem de soğuk olarak harika bir içecek alternatifi sunar.

SALATALARA VE BAHARAT EKLEYİN: Salatalarınıza nane, kekik veya sumak gibi baharatlar ekleyerek, hem sağlığınıza hem de damak tadınıza katkıda bulunabilirsiniz.

SATIN ALIP SAKLARKEN…
Baharatları satın alırken ambalajlı ve az satın almak en doğrusudur. Açıkta ve nemli ortamda tutulan baharatlar küflenebilir ve tazeliğini kaybeder. Satın alınan baharatlar cam ve kapaklı bir saklama kabında saklanabilir. Mutfağın en serin yerinde karanlıkta ve ocaktan uzakta tutmakta fayda var. Mümkünse buzdolabında saklamak en doğrusudur.